5 Φεβρουαρίου 2018
Η κωμόπολη Μέτρες —χτισμένη κάτω από ένα μικρό βουνό, που ονομαζόταν Αϊλιάς, βορείως της λίμνης Μεγάλου Τσεκμετζέ— υπήρξε σημαντικό σταυροδρόμι της Θράκης ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και στην Ραιδεστό. Οι σημερινοί κάτοικοι των Μετρών είναι ανταλλαγέντες από την Μακεδονία (ελληνική, σλαβική και βουλγαρική). Εκεί στήθηκε και το Μουσείο Ανταλλαγής Πληθυσμών (αντίστοιχό του δεν έχω δει στην Ελλάδα) που περιγράφει σε χωριστές ανά περιοχή ενότητες την ζωή του μουσουλμανικού πληθυσμού που υποχρεώθηκε να αφήσει τις εστίες του: ήθη, έθιμα και ασχολίες. Σημαντικό κομμάτι του μουσείου είναι η διήγηση οικογενειακών ιστοριών μέσα από αντικείμενα των προσφύγων. Περιδιαβαίνουμε έτσι στη Θεσσαλονίκη, στη Δράμα, στην Καβάλα, στις Σέρρες, στη Γέφυρα, στη Νεάπολη, στο Κιλκίς αλλά και στην Κρήτη κ.α. Το μουσείο τελεί υπό την αιγίδα του βακουφίου ανταλλαγέντων με την συνθήκη της Λοζάννης.
Το μουσείο στεγάζεται συμβολικά στην ρωμαίικη συνοικία σε όμορφο κτίσμα όπου λειτούργησε η Γεωργική Τράπεζα. Λίγα έχουν απομείνει στην ρωμαίικη συνοικία: δεν καταμέτρησα πάνω από 30 ξύλινα σπίτια. Η εκκλησία του αγ. Γεωργίου (μητροπολιτικός ναός Μετρών και Αθύρων) μετατράπηκε σε τζαμί και σήμερα σώζεται μόνο το κέλυφός του το οποίο αναστηλώνεται. Ύστερα εντόπισα απομεινάρια του αρρεναγωγείου και του παρθεναγωγείου, την κρήνη του Φωτάκη και την κρήνη Τοπουκλί με την δεξαμενή (1899) όπου τελούνταν και τα Θεοφάνεια και σήμερα αναστηλώνεται. Το σπουδαιότερο αρχαιολογικό ίχνος της κωμόπολης είναι το τμήμα του κάστρου της και το περίφημο Αναστασιανό τείχος, που άρχιζε από τον Εύξεινο Πόντο και κατέληγε στη Σηλυβρία περνώντας από την βυζαντινή κωμόπολη. Το καλύτερα διατηρημένο κτίσμα των Ρωμιών αποτελεί το Φωτάκειον Σχολείον (δωρεά του Φώτη Αναστασιάδη, 1910). Το κτίσμα είναι εξαιρετικά διακοσμημένο με πύργο ρολογιού, που σήμερα στεγάζει υπηρεσίες του στρατού και δεν μου επετράπη η είσοδος.
